Dietetyka onkologiczna

Właśnie taki model żywieniowy rekomenduje się osobom w trakcie leczenia nowotworu oraz rekonwalescencji po przebytej chorobie.

Zwiększona podaż aminokwasów to niezbędny czynnik potrzebny do efektywnej budowy oraz odbudowy tkanek, komórek odpornościowych, enzymów czy hormonów. Zalecenie lekkostrawności jest podyktowane dbałością o skupienie wszystkich sił organizmu na walce z chorobą i regeneracji, a nie na trawieniu.

• Należy jeść 5-6 niedużych posiłków w regularnych odstępach. Komponowanie każdej porcji warto zacząć od wyboru produktu bogatego w pełnowartościowe, zwierzęce białko. Najcenniejsze z nich to chude gatunki mięsa, ryby, chudy nabiał oraz jaja.
• Redukcji powinna ulec ilość spożywanej soli. Osobom w przebiegu choroby nowotworowej zaleca się nie przekraczać 3g na dobę, co w praktyce oznacza przygotowywanie posiłków bez soli i bardzo mocne ograniczenie spożycia produktów w nią bogatych jak konserwy mięsne, sery żółte, wędzone ryby, słone przekąski i fast foody.
• Należy unikać żywności wysoko przetworzonej. Odpadają wszelkie produkty z dużą zawartością dodatków funkcjonalnych E, słodkie gazowane napoje, słodycze i koncentraty.
• Unikamy Żywności ciężkostrawnej jak tłuste potrawy, pełnoziarniste produkty mączne oraz kasze, rośliny strączkowe, ziarna i orzechy, ostre przyprawy czy produkty poddane smażeniu.
• Zwracamy uwagę na produkty bogate w witaminy i mikroelementy. Jemy jak najwięcej lekkostrawnych warzyw i owoców. Niektóre składniki słyną z działania przeciwnowotworowego. To przede wszystkim przeciwutleniające witaminy, barwniki roślinne oraz kwasy tłuszczowe omega-3 pochodzące z ryb.
• Potrawy najlepiej przygotowywać piekąc oraz gotując w folii oraz na parze. Warzywa i owoce obieramy bardzo cienki i rozdrabniamy zaraz przed spożyciem, aby zachować jak najwięcej cennych składników.

Grupa produktów	Zalecane	Dopuszczalne w niewielkich ilościach	Przeciwwskazane
Mięso i jego przetwory	Chudy drób, chuda wołowina i cielęcina. Chude wędliny najlepiej drobiowe	Dziczyzna, parówki, podroby	Tłuste mięsa i wędliny, wędzonki. Wyroby z mięsa wędzonego i peklowanego
Nabiał i jaja	Mleko słodkie, chudy nabiał, jogurt, kefir, maślanka, jaja gotowane na miękko	Mleko pełnotłuste, tłusty nabiał, jajecznica gotowana na parze	Ser żółty, ser topiony, ser pleśniowy, ser typu feta, jaja smażone i na twardo. Przy mdłościach mleko w postaci płynnej ograniczamy do minimum
Ryby	Gatunki chude i średnio tłuste: dorszowate, pstrąg, flądra, okoń, leszcz	Morskie gatunki tłuste: łosoś, makrela, śledź	Słodkowodne gatunki tłuste: węgorz, sum, karp. Ryby wędzone, konserwy rybne
Warzywa i owoce	Owoce dojrzałe bez skórki i pestek. Jabłka, brzoskwinie, cytrusy, owoce jagodowe,banany, marchew,sałata, pomidory, dynia, warzywa gotowane i rozdrobnione	Wiśnie, kiwi, melony, brokuł, kalafior, zielony groszek	Owoce niedojrzałę i suszone, gruszki, czereśnie, kapusta, czosnek, papryka, rzodkiewki, wszystkie warzywa strączkowe
Produkty i potrawy skrobiowe	Ziemniaki gotowane, puree, jasne pieczywo, drobne kasze, biały ryż, drobny makaron	Pieczywo typu graham, pieczywo cukiernicze, kasza jaglana, leniwe, naleśniki	Frytki, placki ziemniaczane, pieczywo razowe, grube kasze, brązowy ryż, gruby makaron. Kluski kładzione
Strączkowe		Fasolka szparagowa, krem z ciecierzycy, soczewicy	Pozostałe zabronione-zbyt ciężkostrawne
Orzechy			Wszystkie zabronione-zbyt ciężkostrawne
Tłuszcze	Masło, słodka śmietana, oliwa z oliwek, olej rzepakowy	Margaryny miękkie	Smalec, łój, margaryny twarde
Przyprawy	Cukier, sól, sok z cytryny, koperek, melisa, natka pietruszki, goździki	Pieprz ziołowy, bazylia, tymianek, oregano	Ocet, musztarda, papryka i pozostałe ostre przyprawy
Napoje	Herbata, kawa zbożowa, napoje owocowe i warzywne	Słaba kawa	Mocne kakao, czekolada, mocna kawa, słodkie napoje gazowane
Cukier i słodycze	Miód naturalny, dżemy, galaretki, budynie, biszkopty	Ciasto drożdżowe, babka piaskowa lekka, herbatniki	Chałwa, czekolada, batoniki, ciasteczka z kremem, faworki, pączki, torty, ciasta francuskie, cukierki
Potrawy i zupy	Mięsa gotowane i pieczone w folii. Risotto, krupnik z zupy warzywnej, kleiki, kremy marchwiowe, dyniowe, pomidorowe	Zapiekanki z kasz, warzyw i mięs. Rosół, pieczarkowa, zupy zabielane śmietaną i zagęszczane mąką	Potrawy smażone i duszone z tłuszczem. Bliny, krokiety, bigos, kapuśniak z zupy na mocnym wywarze z mięsa

Jadłospis pacjenta onkologicznego powinien zawierać nie tylko dużo białka i witamin, ale też musi się odznaczać odpowiednio wysoką kalorycznością. Tylko zapewniając dużą podaż kalorii, możemy być pewni, że wzmocnimy organizm, a układ odpornościowy będzie działał z maksymalną wydajnością. Fortyfikacja to inaczej wzmacnianie żywności w celu zwiększenia jej wartości odżywczej, co można uzyskać na dwa sposoby:

• Dodając produkty naturalne o dużej zawartości kalorii, czyli na przykład żółtka jaj, masło, oleje roślinne, śmietankę czy miód.
• Dodając preparaty specjalnie w tym celu stworzone (dostępne w aptekach). Do wyboru mamy produkty jednoskładnikowe zawierające białka, węglowodany lub tłuszcze oraz produkty wieloskładnikowe o różnym stosunku tych trzech makroskładników. Ten drugi rodzaj zazwyczaj zawiera także dodatek witamin i mikroelementów.

Przy fortyfikowaniu produktów spożywczych należy wziąć pod uwagę ograniczony apetyt i inne dolegliwości pacjenta onkologicznego. Często oprócz dodawania odżywczych preparatów, konieczna jest także zmiana smaku i tekstury pokarmu. Potrawy muszą być urozmaicone i mało przetworzone.

Wioleta Mówińska, dietetyk

Żródło:

Kłęk S., Jankowski M., Kruszewski WJ et al. Clinical nutrition in oncology: Polish recommendations. -Oncol Clin Pract 2015; 11: 172-188

Zalecenia zdrowego żywienia w schorzeniach układu krążenia, układu oddechowego, narządu ruchu, psychosomatycznych i onkologicznych IŻŻ, Warszawa 2012

Pacjent LUX MED Onkologia może skorzystać z bezpłatnej konsultacji dietetycznej w trzech sytuacjach:

1. jest Pacjentem oddziału szpitalnego LUX MED Onkologia i samodzielnie zgłasza potrzebę konsultacji,
2. jest Pacjentem oddziału szpitalnego LUX MED Onkologia, a jego stan zdrowia wymaga konsultacji dietetycznej,
3. ma skierowanie na konsultację dietetyczną od lekarza prowadzącego w LUX MED Onkologia.

Więcej informacji w artykule: Konsultacje dietetyczne w ramach leczenia onkologicznego w LUX MED Onkologia

Odpłatne konsultacje dietetyczne prowadzimy w poradni przy Szpitalu Fieldorfa LUX MED Onkologia. Porad udziela mgr inż. Ewa Strzeszewska – dietetyk kliniczny i analityk medyczny, absolwentka dietetyki przy SGGW i analityki medycznej przy Akademii Medycznej w Warszawie. Były pracownik CSK MSWiA Poradni i Oddziału Chorób Metabolicznych oraz Oddziału Chorób Onkologicznych. Zajmuje się leczeniem nowotworów, otyłości, cukrzycy i powikłań, stłuszczenia wątroby, chorób układu pokarmowego: celiakia, choroba Crohna, wrzodziejące jelito, owrzodzenie żołądka, dwunastnicy, dyspepsja. Konsultacja trwa 30 min, kosztuje 286 zł i uwzględnia:

• wywiad dietetyczny,
• rozpisanie zaleceń dietetycznych,
• porady dietetyczne oraz z zakresu psychodietetyki.

Aby umówić się na odpłatną konsultację dietetyczną, wystarczy zadzwonić pod numer infolinii: (22) 430 87 00, wew. 4.