logo
  • Skontaktuj się z nami: 22 430 87 00

Dietetyka onkologiczna

  • Home
  •  
  • Dietetyka onkologiczna

W czasie walki z nowotworem oraz rekonwalescencji po leczeniu onkologicznym organizm wymaga szczególnej troski dietetycznej. Podstawowy problem stanowi niedożywienie, występujące u około połowy osób dotkniętych nowotworem, a prawidłowe postępowanie żywieniowe często warunkuje powodzenie terapii. U 5-20% chorych wyniszczenie jest bezpośrednią przyczyną zgonu w terminalnym okresie choroby.

Wsystępowanie oraz stopień niedożywienia zależy od rodzaju nowotworu, stopnia jego zaawansowania i wieku chorego. Zwykle występuje ono w przypadku chorób dotykających układ pokarmowy, płuca, gruczoł krokowy. Najbardziej narażone są osoby starsze i dzieci.

Leczenie nowotworów często wymaga radykalnych i inwazyjnych metod jak operacja, chemioterapia czy radioterapia. Poza niszczącym wpływem na komórki nowotworowe, możliwe jest także negatywne oddziaływanie na inne tkanki. Odpowiednia podaż kalorii oraz mikroskładników jest niezbędna, aby organizm miał siłę walczyć z niepożądanymi skutkami leczenia. Samo zapotrzebowanie energetyczne osoby dotkniętej nowotworem złośliwym może zwiększyć się nawet o 20%. Trzeba jasno zaznaczyć, że nie istnieją badania potwierdzające tezę, jakoby głodówka potrafiła powstrzymać rozwój choroby.

  • DIETA BOGATOBIAŁKOWA LEKKOSTRAWNA

    Właśnie taki model żywieniowy rekomenduje się osobom w trakcie leczenia nowotworu oraz rekonwalescencji po przebytej chorobie.

    Zwiększona podaż aminokwasów to niezbędny czynnik potrzebny do efektywnej budowy oraz odbudowy tkanek, komórek odpornościowych, enzymów czy hormonów. Zalecenie lekkostrawności jest podyktowane dbałością o skupienie wszystkich sił organizmu na walce z chorobą i regeneracji, a nie na trawieniu.

    • Należy jeść 5-6 niedużych posiłków w regularnych odstępach. Komponowanie każdej porcji warto zacząć od wyboru produktu bogatego w pełnowartościowe, zwierzęce białko. Najcenniejsze z nich to chude gatunki mięsa, ryby, chudy nabiał oraz jaja.
    • Redukcji powinna ulec ilość spożywanej soli. Osobom w przebiegu choroby nowotworowej zaleca się nie przekraczać 3g na dobę, co w praktyce oznacza przygotowywanie posiłków bez soli i bardzo mocne ograniczenie spożycia produktów w nią bogatych jak konserwy mięsne, sery żółte, wędzone ryby, słone przekąski i fast foody.
    • Należy unikać żywności wysoko przetworzonej. Odpadają wszelkie produkty z dużą zawartością dodatków funkcjonalnych E, słodkie gazowane napoje, słodycze i koncentraty.
    • Unikamy Żywności ciężkostrawnej jak tłuste potrawy, pełnoziarniste produkty mączne oraz kasze, rośliny strączkowe, ziarna i orzechy, ostre przyprawy czy produkty poddane smażeniu.
    • Zwracamy uwagę na produkty bogate w witaminy i mikroelementy. Jemy jak najwięcej lekkostrawnych warzyw i owoców. Niektóre składniki słyną z działania przeciwnowotworowego. To przede wszystkim przeciwutleniające witaminy, barwniki roślinne oraz kwasy tłuszczowe omega-3 pochodzące z ryb.
    • Potrawy najlepiej przygotowywać piekąc oraz gotując w folii oraz na parze. Warzywa i owoce obieramy bardzo cienki i rozdrabniamy zaraz przed spożyciem, aby zachować jak najwięcej cennych składników.

  • ZALECENIE ŻYWIENIOWE DLA LEKKOSTRAWNEJ DIETY BOGATOBIAŁKOWEJ

    Grupa produktówZalecaneDopuszczalne w niewielkich ilościachPrzeciwwskazane
    Mięso i jego przetworyChudy drób, chuda wołowina i cielęcina. Chude wędliny najlepiej drobioweDziczyzna, parówki, podrobyTłuste mięsa i wędliny, wędzonki. Wyroby z mięsa wędzonego i peklowanego
    Nabiał i jajaMleko słodkie, chudy nabiał, jogurt, kefir, maślanka, jaja gotowane na miękkoMleko pełnotłuste, tłusty nabiał, jajecznica gotowana na parzeSer żółty, ser topiony, ser pleśniowy, ser typu feta, jaja smażone i na twardo. Przy mdłościach mleko w postaci płynnej ograniczamy do minimum
    RybyGatunki chude i średnio tłuste: dorszowate, pstrąg, flądra, okoń, leszczMorskie gatunki tłuste: łosoś, makrela, śledźSłodkowodne gatunki tłuste: węgorz, sum, karp. Ryby wędzone, konserwy rybne
    Warzywa i owoceOwoce dojrzałe bez skórki i pestek. Jabłka, brzoskwinie, cytrusy, owoce jagodowe,banany, marchew,sałata, pomidory, dynia, warszywa gotowane i rozdrobnioneWiśnie, kiwi, melony, brokuł, kalafior, zielony groszekOwoce niedojrzałę i suszone, gruszki, czereśnie, kapusta, czosnek, papryka, rzodkiewki, wszystkie warzywa strączkowe
    Produkty i potrawy skrobioweZiemniaki gotowane, puree, jasne pieczywo, drobne kasze, biały ryż, drobny makaronPieczywo typu graham, pieczywo cukiernicze, kasza jaglana, leniwe, naleśnikiFrytki, placki ziemniaczane, pieczywo razowe, grube kasze, brązowy ryż, gruby makaron. Kluski kładzione
    StrączkoweFasolka szparagowa, krem z ciecierzycy, soczewicyPozostałe zabronione-zbyt ciężkostrawne
    OrzechyWszystkie zabronione-zbyt ciężkostrawne
    TłuszczeMasło, słodka śmietana, oliwa z oliwek, olej rzepakowyMargaryny miękkieSmalec, łój, margaryny twarde
    PrzyprawyCukier, sól, sok z cytryny, koperek, melisa, natka pietruszki, goździkiPieprz ziołowy, bazylia, tymianek, oreganoOcet, musztarda, papryka i pozostałe ostre przyprawy
    NapojeHerbata, kawa zbożowa, napoje owocowe i warzywneSłaba kawaMocne kakao, czekolada, mocna kawa, słodkie najpoe gazowane
    Cukier i słodyczeMiód naturalny, dżemy, galaretki, budynie, biszkoptyCiasto drożdżowe, babka piaskowa lekka, herbatnikiChałwa, czekolada, batoniki, ciasteczka z kremem, faworki, pączki, torty, ciasta francuskie, cukierki
    Potrawy i zupyMięsa gotowane i pieczone w folii. Risotto, krupnik z zupy warzywnej, kleiki, kremy marchwiowe, dyniowe, pomidoroweZapiekanki z kasz, warzyw i mięs. Rosół, pieczarkowa, zupy zabielane śmietaną i zagęszczane mąkąPotrawy smażone i duszone z tłuszczem. Bliny, krokiety, bigos, kapuśniak z zupy na monym wywarze z mięsa

  • FORTYFIKACJA DIETY

    Jadłospis pacjenta onkologicznego powinien zawierać nie tylko dużo białka i witamin, ale też musi się odznaczać odpowiednio wysoką kalorycznością. Tylko zapewniając dużą podaż kalorii, możemy być pewni, że wzmocnimy organizm, a układ odpornościowy będzie działał z maksymalną wydajnością. Fortyfikacja to inaczej wzmacnianie żywności w celu zwiększenia jej wartości odżywczej, co można uzyskać na dwa sposoby:

    • Dodając produkty naturalne o dużej zawartości kalorii, czyli na przykład żółtka jaj, masło, oleje roślinne, śmietankę czy miód.
    • Dodając preparaty specjalnie w tym celu stworzone (dostępne w aptekach). Do wyboru mamy produkty jednoskładnikowe zawierające białka, węglowodany lub tłuszcze oraz produkty wieloskładnikowe o różnym stosunku tych trzech makroskładników. Ten drugi rodzaj zazwyczaj zawiera także dodatek witamin i mikroelementów.

    Przy fortyfikowaniu produktów spożywczych należy wziąć pod uwagę ograniczony apetyt i inne dolegliwości pacjenta onkologicznego. Często oprócz dodawania odżywczych preparatów, konieczna jest także zmiana smaku i tekstury pokarmu. Potrawy muszą być urozmaicone i mało przetworzone.

    Wioleta Mówińska, dietetyk

    Żródło:

    Kłęk S., Jankowski M., Kruszewski WJ et al. Clinical nutrition in oncology: Polish recommendations. -Oncol Clin Pract 2015; 11: 172-188

    Zalecenia zdrowego żywienia w schorzeniach układu krążenia, układu oddechowego, narządu ruchu, psychosomatycznych i onkologicznych IŻŻ, Warszawa 2012

Ściągnij plik w formacie PDF : ŻYWIENIE PACJENTÓW ONKOLOGICZNYCH

 <
Copyright © 2019 LUX MED Onkologia