Choroby nowotworowe są coraz częściej diagnozowane u pacjentów na całym świecie, także w Polsce. Skuteczne leczenie choroby to klucz do sukcesu, jednak powrót do zdrowia po terapii onkologicznej może potrwać nawet kilkanaście miesięcy. Wyjaśniamy, na czym polega rehabilitacja onkologiczna i dlaczego tak istotne są badania kontrolne oraz zmiany w trybie życia.
Rehabilitacja onkologiczna – na czym polega?
Rehabilitacja onkologiczna to kompleksowa opieka nad pacjentem ze zdiagnozowaną chorobą nowotworową. Obejmuje ona wszystkie etapy – przed rozpoczęciem leczenia, w trakcie terapii, po leczeniu, w trakcie wznowy choroby oraz w okresie postępowania paliatywnego.
Głównym celem rehabilitacji onkologicznej jest zapewnienie komfortu zarówno pod względem fizycznym (m.in. rehabilitacja i terapia bólu), jak i psychicznym pacjentów leczonych z powodu nowotworu, na każdym etapie leczenia [1].
Metody fizjoterapii dobierane są indywidualnie dla każdego pacjenta. Można określić ją jako leczenie wspomagające, które minimalizuje niepożądane skutki leczenia onkologicznego i zapobiega ewentualnym powikłaniom.
Na różnych etapach leczenia fizjoterapia (rehabilitacja) onkologiczna wygląda nieco inaczej. W pierwszej fazie zadaniem fizjoterapeuty jest przygotowanie organizmu pacjenta do obciążeń związanych z leczeniem operacyjnym, farmakologicznym i radioterapeutycznym oraz przedstawienie pacjentowi planu na kolejne etapy leczenia.
Leczenie onkologiczne często wiąże się z dolegliwościami bólowymi, ograniczeniem sprawności fizycznej i innymi skutkami ubocznymi, takimi jak: obrzęk limfatyczny w obrębie okolic operacyjnych, zwłaszcza kończyn górnych i dolnych, ból fantomowy, ból poamputacyjny i ból koincydentalny. Wczesna rehabilitacja i fizjoterapia jest bardzo pomocna na każdym etapie leczenia i przyczynia się do większego komfortu pacjenta.
Centrum Rehabilitacji LUX MED Onkologia zapewnia pacjentom kompleksową rehabilitację onkologiczną. Pacjenci onkologiczni mogą skorzystać z fachowej pomocy w ramach NFZ i komercyjnie. Chcesz się umówić? Zadzwoń: 22 403 80 61 albo skorzystaj z poniższego formularza.
Monitorowanie stanu zdrowia
Po zakończeniu leczenia należy zadbać o ścisłe monitorowanie stanu zdrowia w kierunku wykluczenia ewentualnego nawrotu choroby. Konieczne są regularne badania kontrolne zgodnie z zaleceniami lekarza prowadzącego – najczęściej podstawowym badaniem monitorującym stan zdrowia ozdrowieńca onkologicznego jest rezonans magnetyczny. Jeśli nie dzieje się nic niepokojącego, można odetchnąć z ulgą, ale z pewnością nie wolno zaniechać kolejnych badań kontrolnych i konsultacji.
Monitorowanie stanu zdrowia pacjenta w trakcie choroby i leczenia, a także po zakończeniu terapii to integralne części składowe kompleksowej opieki onkologicznej zapewnianej w placówkach LUX MED w ramach umów z Narodowym Funduszem Zdrowia.
Powrót do pracy po leczeniu onkologicznym
Wielu pacjentów onkologicznych to osoby aktywne zawodowo, które często łączą leczenie z życiem zawodowym, rodzinnym i kontynuacją osobistych pasji. Leczenie onkologiczne można prowadzić, nie zaniedbując obowiązków służbowych, a posiłkując się jedynie okresowymi zwolnieniami lekarskimi wystawianymi na czas hospitalizacji lub rekonwalescencji np. po przebytym zabiegu chirurgicznym czy po sesji chemioterapii.
Jeśli lekarz stwierdzi niezdolność do pracy, ma obowiązek wystawić zwolnienie lekarskie. Taki sam obowiązek ciąży na lekarzu, który przyjmuje pacjenta na szpitalnym oddziale ratunkowym lub na izbie przyjęć szpitala.
W niektórych przypadkach lekarz może orzec trwałą niezdolność do pracy z powodu choroby nowotworowej – na przykład w sytuacji ciężkiego stanu ogólnego pacjenta i konieczności prowadzenia leczenia paliatywnego.
W przypadku pacjentów, u których leczenie doprowadziło do wyleczenia choroby, ale jego następstwa spowodowały ogólne pogorszenie się samopoczucia, dobrym rozwiązaniem może być:
- rehabilitacja onkologiczna,
- leczenie uzdrowiskowe (dostępne tylko po zakończeniu leczenia),
- terapia, konsultacja psychologiczna/psychoonkologiczna,
- udział w spotkaniach grupy wsparcia dla ozdrowieńców.
Aktywność fizyczna po leczeniu onkologicznym
Powrót do zdrowia po chorobie nowotworowej to nie tylko rekonwalescencja, ale także konieczność zrewidowania dotychczasowego stylu życia.
Nie ma przeciwwskazań, by pacjent, który pokonał raka, kontynuował/rozpoczął aktywność fizyczną tak szybko i w takim wymiarze, jak tylko pozwala jego stan zdrowia. Ruch jest wskazany i korzystny dla utrzymania prawidłowej masy ciała, gospodarki hormonalnej oraz dobrej kondycji całego organizmu.
Nie musi to być od razu bieganie czy jazda na rowerze – na początek wystarczą regularne spacery. Aktywność należy dostosować do stanu zdrowia, kondycji, samopoczucia i możliwości psychofizycznych. Jeśli ruch sprawia ból lub jakikolwiek dyskomfort, warto skorzystać z rehabilitacji.
Więcej w artykule: Rak a aktywność fizyczna – czy ćwiczenia mogą pomóc w leczeniu?
Dieta po zakończeniu leczenia onkologicznego
Po zakończeniu leczenia warto też wprowadzić zmiany w swojej diecie. Badania naukowe pokazują, że jednym z czynników ryzyka rozwoju niektórych nowotworów jest niewłaściwy sposób odżywiania – zbyt dużo tłuszczy zwierzęcych przy niedostatecznej podaży owoców i warzyw, które są cennym źródłem m.in. błonnika pokarmowego.
Zdrowa dieta wspomaga proces leczenia i zapobiega nawrotom choroby [3]. Pomocna może okazać się konsultacja dietetyczna, którą rekomendujemy w trakcie leczenia, ale również po jego zakończeniu.
Samo doświadczenie choroby nowotworowej warto wykorzystać jako impuls do modyfikacji stylu życia i diety – taka wtórna profilaktyka zmniejsza ryzyko ponownego pojawienia się zmian nowotworowych.
