Co sprawia, że do tej pory zdrowy człowiek zaczyna chorować onkologicznie? Jak powstaje nowotwór? Czym są przerzuty? W naszym artykule znajdziesz odpowiedzi na te pytania i dowiesz się, jakie czynniki wpływają na rozwój nowotworów.
Komórki nowotworowe znajduje się nawet w egipskich mumiach, a najstarszy znany przypadek raka prostaty odkryto, badając znaleziony w Rosji 2700-letni szkielet scytyjskiego króla.[1] Z pewnością możemy stwierdzić, że zmiany nowotworowe dotykają ludzkość od tysiącleci.
Jak powstaje nowotwór?
Proces powstawania nowotworu (kancerogeneza), wynika z błędu w zapisie i odczycie komórkowego DNA. Komórki, które do tej pory dzieliły się w sposób kontrolowany, tz. obumierały i były zastępowane przez nowe o tej samej funkcji, w wyniku błędu w DNA nie obumierają i zaczynają dzielić się bez ograniczeń. Nawarstwiają się, budując nową – nieprawidłową masę tkankową (np. guz), która najczęściej nie pełni już pierwotnej funkcji i zaburza równowagę organizmu. Wynikiem jest uszkodzenie narządów – macierzystego oraz sąsiadujących.[2]
Czym powodowany jest błąd w zapisie i odczycie DNA komórki?
Przyczyny błędnego zapisu i odczytu DNA, które skutkują powstaniem nowotworu, nazywa się czynnikami rakotwórczymi, rakogennymi, onkogennymi lub karcynogenami. Dzielimy je na wewnętrzne i zewnętrzne.
- Wewnętrzne to skłonności genetyczne, np. u nosicielek mutacji w genach BRCA1 i BRCA2, ryzyko zachorowania na raka piersi wzrasta do nawet 80%.[3]
- Zewnętrzne (szacuje się, że odpowiadają aż za 80% przypadków nowotworów):
- Czynniki fizyczne – promieniowanie (jonizujące i UV),
- Czynniki biologiczne – zakażenie określonym wirusem (np. za rozwój 90-99 % przypadków raka szyjki macicy odpowiada wirus HPV[4]),
- Czynniki chemiczne – kontakt z chemicznymi substancjami rakotwórczymi. Tych substancji są tysiące, możesz mieć z nimi styczność w pracy lub poza nią – są w otaczającym Cię środowisku, w powietrzu, wodzie, glebie, żywności, kosmetykach, tkaninach, farbach, spalinach, smogu, alkoholu, dymie węglowym i papierosowym…
Każdy z wymienionych wyżej czynników może „wybić z rytmu” zdrową komórkę, zmieniając jej zapis DNA i prowadząc do choroby onkologicznej.
Jak powstają przerzuty nowotworowe?
Gdy komórki nowotworowe tracą kontakt z podłożem, na którym się pierwotnie znajdowały, dochodzi do tzw. przerzutów, czyli powstawania nowych ognisk choroby. To zjawisko charakterystyczne dla nowotworów złośliwych. Oderwany kawałek guza (nawet jedna komórka) może zawędrować naczyniami krwionośnymi lub limfatycznymi do innego narządu, przyczepić na nim i ponownie rozrosnąć do postaci guza.
Dla przykładu:
- przerzutowe guzy mózgu pojawiają się najczęściej w przebiegu takich nowotworów, jak rak piersi, płuca oraz dość często w przebiegu czerniaka, raka nerki i jelita grubego.[5]
- przerzuty do kości najczęściej obserwuje się w przebiegu raka piersi i prostaty.[6]
Pamiętaj, że bez względu na to, na jakim etapie choroby onkologicznej jesteś, możesz zwrócić się do LUX MED Onkologia. Mamy umowy z NFZ – diagnozujemy i leczymy nowotwory bezpłatnie dla Pacjentów i Pacjentek. Aby umówić konsultację z onkologiem, zadzwoń pod numer naszej infolinii: +48 22 430 87 00.
