Białko receptorowe HER2 może odgrywać znaczącą rolę w rozwoju raka piersi. Pacjentki, u których zdiagnozowano HER2 dodatniego raka piersi, zazwyczaj chorują na agresywną postać nowotworu, który szybko się rozwija. Co trzeba wiedzieć o HER2 dodatnim raku piersi i jak zwiększyć szanse na wyleczenie tego nowotworu?
W Polsce co roku diagnozę raka piersi słyszy około 18 tysięcy kobiet. Z tego około 20 procent (ponad 3 tysiące) cierpi na HER2 dodatniego raka piersi. Jest to postać nowotworu, która rozwija się szybciej od innych i która może dawać przerzuty lub opornie reagować na leczenie. Aby zwiększyć szanse wyleczenia raka, należy jak najwcześniej rozpocząć terapię ukierunkowaną na receptor HER2 najlepiej w ośrodku wyspecjalizowanym w leczeniu nowotworów piersi.
W LUX MED Onkologia leczymy pacjentki z nowotworem złośliwym piersi w ramach Centrum Kompetencji Raka Piersi. Leczenie obejmuje kompleksową opiekę onkologiczną, w tym interwencję chirurgiczną i rehabilitację. Realizowane jest w całości w ramach NFZ. Prowadzimy również programy lekowe i badania kliniczne.
Co to jest białko receptorowe HER2?
Rak piersi HER2-dodatni to rak piersi, w którym wynik testu na obecność białka zwanego receptorem ludzkiego naskórkowego czynnika wzrostu 2 (HER2) jest dodatni. Zwykle receptory HER2 pomagają kontrolować wzrost, podział i naprawę zdrowych komórek piersi. Jednak w kontekście onkologicznym HER2 to białko, które sprzyja wzrostowi komórek nowotworowych w piersi. Komórki raka piersi z wyższym niż normalny poziomem ekspresji białka HER2 nazywane są HER2-dodatnimi. Nowotwory te mają tendencję do wzrostu i rozprzestrzeniania się szybciej niż raki piersi HER2-ujemne, ale reagują na leczenie lekami ukierunkowanymi na białko HER2.
Rak piersi HER2 dodatni jeszcze do niedawna był uważany za nowotwór szczególnie agresywny. Dziś metod leczenia jest więcej, a pacjentki mają szansę na wydłużenie życia, pod warunkiem że nowotwór zostanie odpowiednio wcześnie zdiagnozowany oraz zostanie wdrożone właściwe leczenie.
Jak sprawdzić podtyp nowotworu piersi?
Pacjentka, która słyszy diagnozę raka piersi, powinna mieć wykonane badania pozwalające określić, jaki ma podtyp nowotworu. To bardzo ważne, by wiedzieć, z czym trzeba się zmierzyć, ponieważ od podtypu nowotworu zależy właściwe leczenie. W ośrodkach mających doświadczenie w diagnostyce i leczeniu nowotworów złośliwych piersi standardowo takie dane otrzymujemy w momencie uzyskania wyniku biopsji guza. Wówczas oprócz diagnozy histopatologicznej raka piersi mamy określony jego typ biologiczny.
Wyróżnia się 3 typy biologiczne raka piersi:
- hormonozależny (luminalny) – z ekspresją receptorów estrogenowych +/- progesteronowych
- potrójnie ujemny – bez ekspresji receptorów hormonalnych i bez ekspresji białka HER2
- HER2 dodatni – z ekspresją receptorów hormonalnych lub bez ekspresji receptorów hormonalnych
Jak ocenia się status receptora HER2?
Aby dowiedzieć się, czy rak piersi jest HER2 dodatni wykonuje się badanie tkanki nowotworowej:
- Test IHC (ImmunoHistoChemistry), w którym wykorzystuje się barwnik chemiczny do barwienia białek i ocenia je w kategoriach 0-3+. Jeśli wynik wynosi 0-1, taki test uznaje się za HER2 ujemny. Jeśli wynik wynosi 2+, uznawany jest za graniczny. Wartość 3+ to HER2 dodatni rak piersi.
- Test FISH (fluorescencyjna hybrydyzacja in situ), w którym wykorzystuje się specjalne znaczniki przyczepiane do białek HER2. Ten test jest dużo dokładniejszy, ale też droższy, dlatego w pierwszej kolejności wykonuje się test IHC. Na badanie metodą FISH kieruje się materiał, który oceniono metodą IHC jako graniczny (2+).
Ze względu na konieczność znajomości morfologii nowotworów przy ocenie HER2 metodami IHC, a także FISH oraz znajomości technicznych aspektów przygotowania materiału archiwalnego (np. oceny możliwości badania w materiale biopsyjnym) badanie powinno być przeprowadzane przez lekarza patologa.
Wykonanie testu jest niezwykle ważne, ponieważ pozwala określić, jaki rodzaj raka ma dana pacjentka i w razie potrzeby wykorzystać leki ukierunkowane/celowane na leczenie HER2 dodatniego raka piersi.
Leczenie HER2 dodatniego raka piersi
Leczenie HER2 dodatniego raka piersi polega na stosowaniu terapii skojarzonej tj leczenia systemowego (chemioterapii oraz leków celowanych na receptor HER2 (leki antyHER2) oraz, w przypadku leczenia radykalnego, również chirurgii i radioterapii.
O kolejności zastosowanego leczenia zawsze powinien decydować zespół wielodyscyplinarny złożony z onkologa klinicznego, chirurga i radioterapeuty. Jest to szczególnie ważne w przypadku pacjentek z HER2 dodatnim rakiem piersi kwalifikowanych do leczenia radykalnego (chore bez rozsiewu choroby nowotworowej), gdyż w wielu przypadkach leczeniem najbardziej optymalnym jest pierwotne zastosowanie chemioterapii przedoperacyjnej wraz z lekiem/lekami antyHER2 a następnie po uzyskaniu redukcji wielkości guza leczenie operacyjne. Takie postępowanie znacznie poprawia rokowanie u tych chorych, czyli zmniejsza ryzyko wznowy choroby i wydłuża przeżycie, w porównaniu do pacjentek z wyjściowo dużym guzem (>2cm) pierwotnie operowanym bez wcześniejszego leczenia systemowego przedoperacyjnego.
W przypadku nawrotu/rozsiewu raka piersi należy rozważyć ponowne zbadanie materiału nowotworowego pod kątem obecności białka HER2 oraz statusu receptorów hormonalnych, ponieważ mogą one ulec zmianie w stosunku do pierwotnej diagnozy.
Podsumowując, HER2 dodatni rak piersi to agresywny nowotwór, który może szybko się rozprzestrzeniać, ale który również dobrze reaguje na terapię celowaną. Występuje u około 20 procent pacjentek chorujących na raka piersi. Aby zwiększyć szanse na pokonanie choroby, należy właściwie określić podtyp raka piersi, a następnie dobrać odpowiednie leczenie. W chwili obecnej dzięki nowoczesnym lekom celowanym antyHER2 rokowanie pacjentek z HER2 dodatnim rakiem piersi jest znacznie lepsze niż jeszcze kilkanaście lat temu.
