„Odstaw węglowodany, zagłodzisz tego raka” – to mit, który nadal jest powielany, choć nie trzeba być naukowcem, żeby wiedzieć, że jeżeli będziemy głodzić nasz organizm, nowotwór znajdzie sobie inne źródło energii do wzrostu, narażając nas na niedożywienie i wyniszczenie. Jednym z pomysłów na „zagłodzenie raka” jest keto. Keto – dieta keto, dieta ketogeniczna, ketogenna to hit w świecie fitnessu, choć powstała jako dieta lecznicza. Została opracowana w 1924 roku przez dr Russella Wildera z Mayo Clinic jako metoda leczenia padaczki. O diecie ketogennej w kontekście onkologicznym rozmawiamy z dietetyczką kliniczną i psychodietetyczką LUX MED Onkologia mgr Wioletą Mówińską.
Czym jest dieta keto?
Dieta ketogenna jest to dieta bogatotłuszczowa i skrajnie niskowęglowodanowa, która naśladuje stan głodówki (powodując wytwarzanie z tłuszczów dużej ilości ciał ketonowych), dostarczając jednocześnie energii. Jest to dieta, która stanowi zaprzeczenie zaleceń żywieniowych większości największych organizacji zajmujących się zdrowiem publicznym i jest niewłaściwa dla zdecydowanej większości osób.
Dla kogo dieta ketogenna może być korzystna?
Są wyjątki, w których ten sposób żywienia może okazać się ratunkiem dla chorego. Dieta ta musi być stosowana z właściwych wskazań i pod ścisłym nadzorem specjalistów. Onkologia tym wskazaniem nie jest i raczej nie będzie. Aktualnie głównym obszarem badań medycznych i zastosowania diety ketogennej stała się ciężka epilepsja i choroby neurologiczne. Opisano również przypadki zahamowania wzrostu złośliwych guzów ośrodkowego układu nerwowego chorych dzieci.
Skąd zatem pomysł, że dieta ketogenna zwalcza raka?
Komórki nowotworowe nie potrafią spalać tłuszczów ani ciał ketonowych, ponieważ na skutek szybkiego wzrostu mają niesprawne mitochondria. Właśnie ta wiedza dała podwaliny dla pomysłu zastosowania diety ketogennej w celu spowolnienia lub zahamowania wzrostu nowotworu poprzez brak podaży glukozy – to tzw. idea „zagłodzenia” nowotworu przy jednoczesnej wysokiej podaży energii pochodzącej z tłuszczów. Natomiast podkreślam raz jeszcze – dieta ketogenna nie jest wskazana przy chorobie onkologicznej.
Dlaczego keto nie jest dobre, skoro w teorii może dostarczyć energii pacjentowi, nie dostarczając jej przy tym nowotworowi?
Dieta ketogenna z pewnością nie sprawdzi się u większości chorych, szczególnie chorych na nowotwór i osób niedożywionych. Dieta ta (jak każda dieta eliminacyjna) może doprowadzić do niedoboru mikroelementów i witamin, zwiększenia procesów zapalnych, zaburzeń wypróżniania (biegunki, zaparcia), utraty masy ciała, zaburzeń gospodarki elektrolitowej. Stosowanie diety opartej głównie na tłuszczach może skutkować zwiększeniem stężenia LDL cholesterolu, utratą masy mineralnej kości, tworzeniem się kamieni w nerkach a nawet ich uszkodzeniem i co najgorsze w onkologii to zmniejszenie apetytu pacjenta. Należy zawsze pamiętać o potrzebie odpowiedniego odżywienia organizmu.
Tego bez węglowodanów zrobić się nie da?
Choroba nowotworowa zwiększa zapotrzebowanie kaloryczne (nawet o 20%) przy jednoczesnym ograniczeniu apetytu. Celowe zmniejszenie podaży węglowodanów, które są podstawowym źródłem energii naszego organizmu, można wprowadzać wyłącznie u osób odpowiednio odżywionych, aby nie ograniczać zdolności organizmu do walki z chorobą i sił do regeneracji po kolejnych etapach leczenia oraz pod ścisłą kontrolą lekarza lub dietetyka. Jeśli zmniejszać ilość węglowodanów, to w niewielkim procencie, najlepiej na rzecz białek, których w trakcie terapii onkologicznej potrzebujemy prawie 2x więcej niż zdrowa osoba. Podkreślę raz jeszcze: mówimy tu o celowym zmniejszeniu spożycia węglowodanów, ale nie o całkowitym ich wykluczeniu.
Może po prostu jeszcze nie wiemy, w jakich przypadkach dieta ketogenna może pomagać w walce z rakiem…
Aby postawić stwierdzenie skuteczność jakiejkolwiek diety należy wykonać wiele badań klinicznych – na zwierzętach a następnie potwierdzić je u dużej liczby ludzi, z tym samym nowotworem, w tym samym stadium zaawansowania, leczonym taką samą metodą. Takie badania kliniczne trwają wiele lat i prowadzone są etapami a każdy z etapów musi zakończyć się wynikiem pozytywnym, aby móc przejść do kolejnego. Dieta ketogenna nie ma wystarczającej liczby badań, aby osoba zdrowa mogła stosować ją długoterminowo i bezpiecznie, a co dopiero człowiek chory onkologicznie. Również mechanizm działania diety ketogennej nie został do końca wyjaśniony. Faktem jest, że do dziś przeprowadzono niewiele długookresowych, dobrze zaprojektowanych, randomizowanych badań klinicznych w tym aspekcie.
Dziękujemy za rozmowę.
Dowiedz się więcej na temat węglowodanów w odżywianiu pacjenta onkologicznego z artykułów:
· Czy rak lubi cukier? Wywiad z Wioletą Mówińską, dietetyczką kliniczną LUX MED Onkologia
· Czy chorując na raka, możemy jeść słodycze? Jakie słodkości wybierać?
***
W LUX MED Onkologia diagnozujemy i leczymy nowotwory w ramach umów z NFZ. Do terapii onkologicznej podchodzimy holistycznie, dlatego naszym Pacjentom i Pacjentkom zapewniamy możliwość bezpłatnej konsultacji dietetycznej i psychologicznej, a także rehabilitację onkologiczną. Zapraszamy do kontaktu.
