Jak rozpoznać, że w ciele rozwija się rak?

Nowotwory mogą rozwijać się w ciele w różny sposób, nie wywołując w początkowej fazie żadnych objawów lub przyczyniając się do powstawania dolegliwości, do których można nie przywiązywać większej wagi. Na jakie symptomy ze strony organizmu warto zwrócić uwagę i jakie zrobić badania, by przekonać się, czy w ciele nie rozwija się rak?

Nowotwory należą do jednej z głównych przyczyn zgonów w Polsce. Do rozwoju większości z nich przyczynia się palenie papierosów, złe odżywianie, niska aktywność fizyczna i nieodpowiedni tryb życia[1], ale niekiedy również przewlekłe infekcje wirusowe oraz bakteryjne.

Problemem w Polsce jest nie tylko diagnostyka i leczenie chorób nowotworowych, ale i profilaktyka. Tylko 43 procent Polaków robi podstawowe badania profilaktyczne raz w roku[2]. O zdrowie dbają głównie osoby w kategorii wiekowej 55+, z których 70 procent deklaruje regularne wykonywanie morfologii raz do roku.

Brak regularności wykonywania badań profilaktycznych wciąż stanowi w naszym kraju duży problem, który przekłada się na zbyt późne wykrywanie chorób nowotworowych i zmniejszenie szans na skuteczne wyleczenie choroby. Tymczasem odpowiednio wczesne wykrycie raka może być kluczowe dla efektywności jego leczenia.

Czym jest nowotwór?

Nowotwór to choroba materiału genetycznego, nieprawidłowa tkanka, która powstaje w wyniku niekontrolowanego podziału komórek. Powszechnie wymiennie używamy słów „nowotwór” i „rak”, ale nie są one tym samym.

Nie każdy nowotwór musi być złośliwy i nie każdy musi być rakiem. Zgodnie ze zróżnicowaniem medycznym diagnoza raka jednak zawsze oznacza nowotwór złośliwy, który charakteryzuje się niekontrolowanym namnażaniem w organizmie i zdolnością do rozprzestrzeniania po różnych narządach.

Ile osób co roku w Polsce umiera na nowotwór?

Każdego roku w Polsce około 170 tysięcy dowiaduje się o chorobie nowotworowej, a niemal milion żyje i leczy już zdiagnozowanego raka[3]. Jak wynika z szacunków, liczba ta będzie rosła i około 2030 roku może sięgnąć niemal 200 tysięcy osób rocznie.

Mimo że dane te mogą budzić przerażenie, na tle świata Polska plasuje się dość dobrze. Z danych raportu „Health at a Glance 2021” wynika, że w naszym kraju choruje średnio 267 osób na 100 tysięcy, podczas gdy w krajach OECD – 294 osoby na 100 tysięcy.

Problemem jest za to wysoki wskaźnik umieralności z powodu nowotworów złośliwych, który jest jednym z najwyższych spośród krajów OECD[4]. Dla obniżenia tego wskaźnika kluczowe jest częstsze przeprowadzanie badań profilaktycznych, które pomogą w porę rozpoznać początki choroby nowotworowej i rozpocząć konieczne leczenie.

Jak długo rozwija się w ciele rak?

Kancerogeneza czy karcinogeneza, jak nazywa się proces rozwoju nowotworu w organizmie, to proces długotrwały, który zajmuje najczęściej od 5 do nawet 10 lat. W tym czasie nieprawidłowe komórki ulegają niepohamowanemu namnażaniu się, naciekając na naczynia krwionośne i naczynia limfatyczne. Te, które odrywają się od rozrastającej się tkanki nowotworowej, wędrują naczyniami krwionośnymi lub limfatycznymi do innych narządów, gdzie mogą dawać przerzuty.

Im większa ekspansja nowotworu w organizmie, tym wyższe stadium choroby nowotworowej i tym słabsze rokowania.

Sygnały, które mówią, że w ciele może rozwijać się nowotwór

Rozwijający się w ciele nowotwór może dawać różne objawy. Niektóre mogą być mylące i nieopatrznie uznane za infekcję lub np. dolegliwości żołądkowe, dlatego tak ważne jest regularne wykonywanie badań profilaktycznych. Pomagają one nie tylko w porę wykryć ewentualne procesy chorobowe, ale również rozpocząć leczenie.

Do najczęstszych objawów choroby nowotworowej zaliczają się:

• guzy, zgrubienia, stwardnienia w ciele,
• utrata wagi,
• problemy z wypróżnianiem (biegunki, zgaga, uczucie pełności w brzuchu, krew w stolcu),
• chrypa, zmiana tembru głosu, uczucie przeszkody w gardle,
• kaszel, ból w klatce piersiowej, duszności, krwioplucie,
• powiększone węzły chłonne,
• wydzielina i krwawienia z dróg rodnych,
• zmiany skórne, zmiana wyglądu pieprzyka[5],
• gorączka, nocne poty.

Poszczególne typy nowotworów i czas ich rozwoju

Jak widać, objawy poszczególnych rodzajów nowotworów mogą być mylące, dlatego dla zachowania dobrego zdrowia i szybkiego podjęcia leczenia kluczowe jest wykonywanie badań profilaktycznych. Nowotwór w ciele może rozwijać się kilka lat, nie dając żadnych objawów, ale może również rozwinąć się błyskawicznie – jak nowotwór jajnika. Regularne wykonywanie badań profilaktycznych może pomóc wykryć chorobę, a nierzadko i uratować życie.