Aktywność fizyczna od lat uznawana jest za jeden z elementów zdrowego stylu życia. Coraz więcej badań naukowych wskazuje jednak, że jej znaczenie wykracza poza profilaktykę chorób sercowo-naczyniowych czy cukrzycy. Najnowsze dane sugerują, że nawet codzienny ruch o niskiej intensywności może wiązać się z mniejszym ryzykiem zachorowania na nowotwory.
Duże badanie populacyjne z Wielkiej Brytanii
W marcu 2025 roku w czasopiśmie British Journal of Sports Medicine opublikowano wyniki dużego, wieloletniego badania obserwacyjnego przeprowadzonego przez naukowców z Narodowego Instytutu Raka (National Cancer Institute, NIH) oraz Uniwersytetu Oksfordzkiego. Analizą objęto ponad 85 000 dorosłych uczestników brytyjskiego projektu UK Biobank, o medianie wieku 63 lata.
W odróżnieniu od wielu wcześniejszych badań, które opierały się na deklaracjach uczestników dotyczących poziomu aktywności fizycznej, w tym projekcie zastosowano akcelerometry noszone na nadgarstku. Urządzenia te przez tydzień rejestrowały całkowitą dzienną aktywność, jej intensywność oraz liczbę wykonywanych kroków.
Naukowcy analizowali następnie związek między średnimi wartościami aktywności a zapadalnością na 13 rodzajów nowotworów, w tym m.in. raka piersi i raka jelita grubego – nowotworów wcześniej powiązanych z poziomem aktywności fizycznej.
Mniejsza aktywność – wyższe ryzyko
Po średnim okresie obserwacji wynoszącym 5,8 roku u 2633 uczestników po raz pierwszy rozpoznano jeden z 13 analizowanych typów nowotworów, m.in. raka piersi czy raka jelita grubego. Wyniki badania wykazały wyraźną zależność:
- osoby o najwyższym poziomie całkowitej dziennej aktywności fizycznej miały o 26% niższe ryzyko zachorowania na raka w porównaniu z osobami najmniej aktywnymi,
- zależność ta utrzymywała się nawet po uwzględnieniu takich czynników jak wiek, płeć, masa ciała (BMI), styl życia czy inne uwarunkowania zdrowotne.
Co istotne, zmniejszenie ryzyka obserwowano nie tylko przy aktywności umiarkowanej i intensywnej, ale również przy aktywności o niskiej intensywności, takiej jak chodzenie, wykonywanie codziennych obowiązków domowych czy załatwianie spraw.
Liczba kroków ma znaczenie – tempo już niekoniecznie
Badacze przeanalizowali również znaczenie liczby wykonywanych kroków. Okazało się, że:
- osoby wykonujące 7000 kroków dziennie miały o 11% niższe ryzyko zachorowania na raka w porównaniu z osobami wykonującymi około 5000 kroków,
- przy 9000 krokach dziennie ryzyko było o 16% niższe,
- powyżej 9000 kroków dziennie dalsza redukcja ryzyka osiągała tzw. plateau, czyli przestawała się istotnie zwiększać.
Co ciekawe, tempo chodzenia (intensywność kroków) nie miało istotnego wpływu na ryzyko – liczyła się przede wszystkim sama ilość ruchu.
Co wynika z tych danych?
Autorzy badania podkreślają, że nawet osoby dotychczas mało aktywne mogą potencjalnie obniżyć ryzyko zachorowania na raka, włączając więcej ruchu do codziennej rutyny, bez konieczności podejmowania intensywnych treningów sportowych. Zastąpienie części czasu spędzanego w pozycji siedzącej prostą aktywnością, taką jak spacer, może mieć znaczenie dla zdrowia w dłuższej perspektywie.
Wyniki te nie oznaczają, że aktywność fizyczna chroni całkowicie przed nowotworami. Rak jest chorobą wieloczynnikową, na którą wpływają m.in. wiek, genetyka i czynniki środowiskowe. Badanie pokazuje jednak, że codzienny ruch – nawet niewielki – może być jednym z elementów zmniejszających ryzyko zachorowania.
Aktywność fizyczna w trakcie leczenia raka
Jeśli jesteś Pacjentem onkologicznym w trakcie leczenia, skonsultuj możliwość aktywności fizycznej – jej rodzaju i intensywności z lekarzem prowadzącym. Więcej informacji w artykule: Rak a aktywność fizyczna – czy ćwiczenia mogą pomóc w leczeniu?
Przypominamy również o możliwości skorzystania z rehabilitacji w ramach NFZ na podstawie odpowiedniego skierowania. W ramach rehabilitacji fizjoterapeuta może pokazać Ci wiele ćwiczeń usprawniających, które mogą realnie wpłynąć na Twoją mobilność i samopoczucie. Jeśli posiadasz skierowanie na rehabilitację, umów się w naszym Centrum Rehabilitacji przy ul. Narbutta 83 w Warszawie: 22 403 80 61.
Bibliografia:
- Shreves AH, Small SR, Walmsley R i wsp. Ilość i intensywność dziennej całkowitej aktywności fizycznej, liczba kroków i ryzyko wystąpienia nowotworu w brytyjskim biobanku. Br J Sports Med. 26 marca 2025 r. DOI: 10.1136/bjsports-2024-109360.
