Helicobacter pylori to bakteria, która występuje w błonie śluzowej żołądka. Przez wiele lat może nie dawać żadnych objawów, a jednocześnie przyczyniać się do powstania stanu zapalnego w układzie pokarmowym, co może zwiększać ryzyko wystąpienia choroby nowotworowej. Szacuje się, że w Polsce nawet 40-60 procent populacji może być zakażonych bakterią Helicobacter pylori.
Helicobacter pylori to groźna bakteria, która często bywa bagatelizowana w społeczeństwie. Centrum Kontroli i Prewencji Chorób szacuje, że około dwie trzecie światowej populacji jest zakażonych tą bakterią. Wokół Helicobacter pylori narosło sporo mitów, np. takich, że bakteria ta nie stanowi zagrożenia dla ludzkiego życia. To niestety błędne myślenie – zakażenie Helicobacter pylori osłabia układ pokarmowy, może wywoływać szereg objawów, które znacznie pogarszają komfort codziennego funkcjonowania, a także niestety zwiększać ryzyko wystąpienia choroby nowotworowej układu pokarmowego.
Co to jest Helicobacter pylori?
Helicobacter pylori to specyficzna gram-ujemna bakteria, która bytuje w ludzkim żołądku. Ma spiralny kształt i rzęski, które umożliwiają jej przemieszczanie się, a także wnikanie w głąb błon śluzowych. Jest dobrze przystosowana do przetrwania i namnażania się w kwaśnym środowisku śluzówki żołądka – potrafi przeniknąć przez warstwę śluzu i przyczepić się do komórek wyściełających wewnętrzną powierzchnię żołądka, co zakłóca właściwą reakcję ze strony układu immunologicznego.
Produkowane przez Helicobacter substancje cytotoksyczne wywołują stan zapalny w układzie pokarmowym, mogą przyczyniać się do powstania choroby wrzodowej żołądka i dwunastnicy.
Szacuje się, że najwięcej osób zakażonych Helicobacter pylori mieszka w krajach rozwijających się. Do zakażenia dochodzi drogą fekalno-oralną, najczęściej w dzieciństwie i głównie w rodzinach o niskim statusie społeczno-ekonomicznym.
Helicobacter pylori a nowotwór żołądka
Nowotwór żołądka to czwarta najczęściej diagnozowana choroba na świecie. Każdego roku lekarze rozpoznają niemal milion przypadków tej choroby. Często już w zaawansowanym stadium choroby, ponieważ jej pierwsze objawy mogą być nieoczywiste.
Do rozwoju raka może przyczynić się długotrwały i zaawansowany stan zapalny, dlatego w 1994 roku zakażenie Helicobacter pylori zostało sklasyfikowane przez Międzynarodową Agencję Badań nad Rakiem Światowej Organizacji Zdrowia jako czynnik rakotwórczy dla ludzi. Warto jednak podkreślić, że choć sama bakteria nie wywołuje raka żołądka, to ma ona zdolność wytwarzania silnie immunogennego białka (onkoproteiny), które jest kodowane przez gen CagA i wchodzi w interakcje z komórkami nabłonka żołądka. Jak wynika z danych, długotrwałe zakażenie Helicobacter pylori i występowanie przewlekłego stanu zapalnego może sprzyjać rozwojowi gruczolakoraka żołądka i chłoniaka MALT żołądka. Gruczolakorak dwa razy częściej występuje u mężczyzn niż u kobiet, najczęściej po 50. roku życia.
W LUX MED Onkologia kompleksowo leczymy nowotwory przewodu pokarmowego, przede wszystkim raka jelita grubego, raka żołądka i raka trzustki. Jeśli lekarz rozpoznał chorobę i wystawił skierowanie do poradni chirurgii onkologicznej, zapraszamy do umawiania konsultacji w ramach NFZ u naszych chirurgów: dr Dariusz Żak, dr Paweł Wasiluk, dr Łukasz Sawicki, dr Maciej Nowak, dr Krzysztof Ćwikła.
Objawy zakażenia Helicobacter pylori
Objawy zakażenia Helicobacter pylori mogą być mylące. Zdarza się, że przypominają przedłużającą się niestrawność i przyczyniają do występowania bólów brzucha (zwłaszcza nadbrzusza), problemów z wypróżnieniami, nadmierną produkcją gazów. Może występować również kwaśne odbijanie przypominające zgagę lub osłabienie apetytu.
U części chorych zakażenie bakterią przez długi czas nie daje żadnych objawów. Helicobacter często zostaje zdiagnozowany przy leczeniu choroby wrzodowej żołądka, która mogą być następstwem zakażenia bakterią.
Kto powinien wykonać badania w kierunku Helicobacter pylori?
Diagnostyka w kierunku Helicobacter pylori jest zalecana osobom, które cierpią na bóle nadbrzusza, bóle żołądka, nadkwasotę, uczucie pełności w brzuchu, odbijanie, nudności, problemy z wypróżnianiem. Zgodnie z zaleceniami Centrum Kontroli i Prewencji chorób wszystkie osoby z czynną chorobą wrzodową żołądka lub dwunastnicy powinny przejść badania w kierunku Helicobacter pylori, a jeśli wyjdą one pozytywnie, rozpocząć antybiotykoterapię w celu wyeliminowania bakterii.
Badania są nieinwazyjne i bezbolesne, polegają na pobraniu próbki krwi z żyły obwodowej, kału lub wykonaniu testu oddechowego. Diagnostykę w kierunku zakażenia Helicobacter powinien rozpocząć lekarz pierwszego kontaktu – POZ, wtedy badania wykonywane są na Narodowy Fundusz Zdrowia. Można je wykonać również odpłatnie w każdej prywatnej placówce medycznej. Czas oczekiwania na wyniki wynosi do 10 dni.
Z wynikiem należy zgłosić się do lekarza, ponieważ jeśli Helicobacter wyjdzie pozytywnie, należy jak najszybciej rozpocząć leczenie.
Czy leczenie Helicobacter pylori zmniejsza ryzyko choroby nowotworowej żołądka?
W przypadku rozpoznania zakażenia bakterią Helicobacter, rutynowo przeprowadza się dwutygodniową antybiotykoterapię. Jest ona niezbędna, by wyeliminować wszystkie bytujące bakterie w wyściółce żołądka, a także, by zwalczyć stan zapalny i objawy chorobowe. W dłuższej perspektywie wyleczenie bakterii Helicobacter może również znacznie zmniejszyć ryzyko rozwoju raka żołądka – nawet o 50 procent w czasie 22 lat obserwacji po przeprowadzonym leczeniu.
Podsumowując, bakteria Helicobacter pylori występuje w błonie śluzowej żołądka i może przez wiele lat nie dawać żadnych objawów, nasilając jednak stany zapalne w układzie pokarmowym i zwiększając ryzyko wystąpienia raka żołądka.
U osób, które cierpią na bóle brzucha, uczucie pełności, problemy z wypróżnianiem, warto wykonać badania w kierunku zakażenia Helicobacter pylori. Przy pozytywnym wyniku szybko wdrażana jest antybiotykoterapia, która nie tylko może poprawić samopoczucie chorego i wyeliminować objawy chorobowe, ale również ograniczyć ryzyko rozwoju choroby nowotworowej.
Warto pamiętać, że choć sama bakteria nie powoduje raka, to przewlekły stan zapalny, który wywołuje, zwiększa ryzyko jego wystąpienia. Z tego względu wszystkim osobom z chorobami układu pokarmowego takimi jak wrzody żołądka czy dwunastnicy, zaleca się wykonanie badania w kierunku zakażenia Helicobacter pylori.
