Porty naczyniowe

Implantacja portu w LUX MED Onkologia

W Szpitalu Szamocka LUX MED Onkologia wszczepiamy porty naczyniowe w ramach NFZ na podstawie skierowania na Oddział Onkologii Klinicznej i Chemioterapii. Na skierowaniu, oprócz wskazania oddziału, powinno widnieć rozpoznanie: ICD-10 „C” oraz określenie celu skierowania: założenie portu dożylnego.

Aby zapisać się na zabieg, wystarczy zadzwonić pod numer infolinii: 22 430 87 00 wewnętrzny 3 lub zgłosić chęć zapisu na Izbie Przyjęć. Pacjent, zapisując się na implantację portu, powinien mieć aktywną kartę DiLO, przy zapisie na zabieg należy podać jej numer, natomiast w dniu zabiegu przynieść jej kopię lub oryginał.

Dodatkowe informacje w artykule: Rozpoczynasz chemioterapię? Zgłoś się do nas! Implantujemy porty naczyniowe w ramach NFZ

Przygotowanie do założenia portu

Informacja dla pacjentów zgłaszających się do przyjęcia na Oddział Onkologii Klinicznej i Chemioterapii w celu założenia portu dożylnego do chemioterapii.

Zachęcamy do zapoznania się z treścią poniższych dokumentów:

• Porty dożylne – informacje zalecenia w zakresie implantacji portów dla pacjentów LUXMED Onkologia
• Przygotowanie do wszczepienia portu
• Zgoda na wszczepienie portu naczyniowego

Dokument zgody warto wcześniej wydrukować, wypełnić i przynieść ze sobą w dniu zabiegu, dzięki temu proces przyjęcia na oddział przebiegnie sprawniej.

Co to jest port?

Port naczyniowy to rodzaj trwałego dostępu do żyły, który jest wykorzystywany przede wszystkim do prowadzenia chemioterapii u pacjentów onkologicznych. Ułatwia on dożylne podawanie leków i płynów oraz pobieranie krwi do badań. Jest dostępem bezpiecznym, ryzyko powikłań związanych z jego posiadaniem jest niewielkie, nie powoduje dużych ograniczeń aktywności fizycznej i jest dobrze tolerowany przez pacjentów.

Port składa się ze zbiornika umieszczonego pod skórą na klatce piersiowej i cewnika z tworzywa sztucznego, biegnącego pod skórą od zbiornika do żyły („sztuczna żyła”). Aby podać lek do portu trzeba przekłuć skórę i znajdującą się pod nią membranę portu. Membrana ta jest wykonana ze specjalnego rodzaju gęstego silikonu, co sprawia, że po usunięciu igły samoistnie się zasklepia. Cewnik portu kończy się w dolnym odcinku żyły głównej górnej. Jest to główne naczynie prowadzące krew z górnej połowy ciała. Żyła ta jest bardzo szeroka a krew płynie w niej szybko, dzięki czemu nawet silnie drażniące leki, jak np. cytostatyki, nie powodują podrażnienia jej ścian i nie wywołują stanu zapalnego, jak zdarza się to podczas ich podawania do drobnych żył na kończynach.

Port naczyniowy jest używany najczęściej przez okres około 2 lat. Po upływie tego okresu może zostać usunięty. Decyzję co do pozostawienia lub usunięcia portu podejmuje lekarz prowadzący – onkolog wspólnie z pacjentem. Nie należy utrzymywać portu dłużej niż jest to potrzebne ze względu na możliwość wystąpienia późnych powikłań.

Zabieg implantacji portu

Zabieg implantacji portu odbywa się w sali operacyjnej i zachowane są zasady pełnej sterylności chirurgicznej. Jest on przeprowadzany w znieczuleniu miejscowym. Podczas zabiegu chory nie odczuwa bólu, chociaż może odczuwać dotyk, ucisk, czy pociąganie. Zabieg implantacji portu zwykle trwa około 30 min.

Bezpośrednio po zabiegu u każdego chorego wykonywane jest kontrolne zdjęcie rentgenowskie klatki piersiowej w celu potwierdzenia prawidłowego położenia portu. Po uzyskaniu prawidłowego wyniku tego badania pacjent może udać się do domu.

Przed zabiegiem (w domu) należy wykąpać się lub przynajmniej dokładnie umyć skórę twarzy, szyi, klatki piersiowej i rąk. Mężczyźni powinni usunąć owłosienie z szyi i obszaru poniżej obojczyka po prawej stronie klatki piersiowej. Przed zabiegiem należy powstrzymać się od spożywania posiłków na min. 4 godziny, wolno natomiast pić wodę bez żadnych ograniczeń. Konieczne jest dostarczenie aktualnych wyników badań dodatkowych: morfologia, układ krzepnięcia (APTT, INR).

Po zabiegu na ranę pooperacyjną zakładane są szwy oraz opatrunek, który należy chronić przed zamoczeniem i zabrudzeniem. Opatrunek powinien być zmieniany przez pacjenta samodzielnie, codziennie, zgodnie z zaleceniami otrzymanymi od lekarza. W trakcie gojenia się rany nie stosuje się na nią żadnych maści ani okładów, chyba że lekarz zaleci inaczej. Szwy skórne są usuwane po 10-14 dniach od zabiegu w gabinecie zabiegowym szpitala lub w poradni w miejscu zamieszkania pacjenta. Po usunięciu szwów rana jest zagojona i nie wymaga specjalnej ochrony ani pielęgnacji.

W czasie zabiegu implantacji portu może dojść do wystąpienia niezamierzonych powikłań, co stanowi nieodłączne ryzyko każdej procedury medycznej. Zazwyczaj przyczyną powikłań jest nietypowy układ naczyń żylnych, czy zaburzenia krzepnięcia krwi. Powikłania te występują rzadko (mniej więcej 1-5 razy na każde 100 zabiegów). Najczęściej spotykany jest krwiak w miejscu implantacji portu. Zazwyczaj ustępuje on samoistnie. Bardzo rzadko dochodzi do przedostania się powietrza do jamy opłucnej i zapadania się płuca (odma opłucnowa). W takim przypadku konieczne może być założenie drenu do klatki piersiowej i pozostanie w szpitalu przez kilka dni.

Pielęgnacja portu

Wszystkie czynności związane z obsługą portu naczyniowego, jak na przykład nakłucie portu, podawanie leków i przetaczanie płynów, wykonywane są z zachowaniem zasad aseptyki. Do nakłuwania portów trzeba używać specjalnych igieł, które nie uszkadzają membrany portu.

Dopóki przez port regularnie (w odstępach 1-3 tygodniowych) podawana jest chemioterapia lub inne infuzje, nie wymaga on specjalnego przepłukiwania. Wystarczy dokładne przepłukanie portu roztworem soli fizjologicznej bezpośrednio po zakończeniu podawania leków lub przetaczania płynów. Po zakończeniu leczenia, jeżeli port nie jest usunięty, należy co 2-3 miesiące zgłaszać się do gabinetu zabiegowego w celu przepłukania portu. Aby przeprowadzić zabieg, pacjent musi zarejestrować się do lekarza – najlepiej onkologa, który oceni wskazania do dalszego utrzymywania portu i wyda skierowanie na płukanie portu. Niekiedy u pacjentów ze wszczepionym portem dochodzi do późnych powikłań. Najczęściej ( u ok. 8% pacjentów) stwierdzana jest częściowa niedrożność portu, czyli można podawać leki i przetaczać płyny do portu, ale nie można pobrać krwi przez port. Przyczyną jest przeważnie skrzeplina tworząca się wokół cewnika portu. Bardzo rzadko (< 1% pacjentów) skrzeplina ta powoduje całkowitą niedrożność portu oraz żyły, w której umieszczony jest cewnik portu (zakrzepica żył głębokich kończyny górnej). Niepokoić powinno pojawienie się dużego obrzęku kończyny górnej i/lub szyi po stronie portu. Niezbyt często (u ok. 3% pacjentów) zdarza się zakażenie tkanki podskórnej w okolicy portu. Objawem sugerującym zakażenie może być bolesny obrzęk i zaczerwienienie wokół portu, wydobywanie się spod skóry treści ropnej lub wysoka gorączka. W każdym z powyższych przypadków pacjent powinien zgłosić się do lekarza prowadzącego w celu ustalenia dalszego postepowania.

Zajrzyj też do artykułu: Porty naczyniowe